ΚΕΙΜΕΝΟΝ 32 - ΠΕΡΙ ΘΕΙΩΝ ΔΟΓΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

1

Τον Μανάσην Ιησού μου τον Τελώνην, την πόρνην, τον Άσωτον οικτήρμων Ιησού και τον Ληστήν υπερβεβήκα Ιησού μου εν εργοίς αισχίστους και ατόπους Ιησού αλλά συ Ιησού μου προφθάσας με διάσωσον.

Η Εκκλησία το υπό του Κυρίου ιδρυθέν και θεμελιωθέν ιερόν καθίδρυμα προς επιτέλεσιν του έργου αυτής ήτοι του εξαγιασμού των πιστών και της χειραγωγίας τούτων εις την αιώνιον ζωήν. Χρησιμοποιεί ορισμένα μέσα ή πράξεις υποπίπτουσας εις την αντίληψιν και τας αισθήσεις αυτών τας οποίας ονομάζομεν Μυστήρια. Πράξεις ήμεσον εκ πρώτης όψεως δεν δύναται να έχει σχέσιν προς τον όρον μυστήριον δεδομένου μάλιστα ότι αυτή υποπίπτει εις τους κατ’ αίσθησιν οφθαλμούς του ανθρώπου.

Ενώ το μυστήριον ως θα δούμε ετυμολογικώς συνδέεται προς το πνευματικόν και άυλον. Απ’ αρχής συνεπώς του ζητήματος συνάγεται ο δια του μυστηρίου σύνδεσμος του πνευματικού ή υπερφυσικού στοιχείου προς το εις την ανθρώπινην εμπειρίαν υποπίπτον υλικόν στοιχείον. Δοθέντος ότι εν τω Χριστιανισμώ ως είναι τοις πάση γνωστόν ουδεμία υφίσταται αντίθεσις οντολογικώς μεταξύ ύλης και πνεύματος. Όχι βεβαίως υπό ηθικήν έννοιαν τα μυστήρια συνάπτουν και τα δύο ταύτα στοιχεία. Εν τη συνάφεια ταύτη χορηγείται Θεόθεν και αοράτως η εκ της σταυρικής θυσίας του Κυρίου απορρεύσασα θείας χάρις. Η ύλη δεν αποτελεί δια την θείαν χάριν ημή το σύμβολον και τον φορέα ταύτης ουδόλως δυνάμενη να μετάσχει υπό του πνευματικού στοιχείου επιτελούμενον έργο.

Σύμπασα η Εκκλησία ταμειούχος της θείας χάριτος ως είπωμεν μετοχετεύει ταύτην εις τους πιστούς προς εξαγιασμόν μέσω των πράξεων τούτων ή τελετών. Συνεχίζουσα κατά ταύτα το απολυτρωτικόν του Κυρίου έργον το δια της σταυρικής θυσίας και της αναστάσεως την πλήρωσιν αυτού λαβών. Είναι αναγκαία η παραδοχή απολύτως της αληθείας περί της σταυρικής του Κυρίου θυσίας άνευ ίχνους δοτικισμού και αμφιβολίας. Εκ της Καθολικής Θεολογίας του Μεσαίωνος είναι γνωστή εις του ημετέρους θεολογικούς κύκλους η υπόθεσις τα της Εκκλησίας μυστήρια προδιετυπώθησαν εν τη Παλαιά Διαθήκη δια των της Ιουδαϊκής θρησκείας και λατρείας. Ως είναι η περιτομή ο Πασχάλιος αμνός αι περί καθάρσεων διατάξεις τα Σάββατα αι νουμηνίαι και άλλα.

2

Εν τη Παλαιά Διαθήκη πρόκειται περί απλών τελετών χωρία ουδεμία σπουδαιότητα δια την σωτηρίαν ουδέ την λύτρωσιν των ανθρώπων απεργαζομένων. Ενώ εν τη Καινή Διαθήκη δια των μυστηρίων αοράτως μεταδίδεται η θείας χάρις αναγενώσα και αγιάζουσα τους ανθρώπους διανοίγουσα την οδόν της σωτηρίας. Υπό της προτεσταντικής Θεολογίας εξ άλλου λόγω των γνωστών αυτής περί πίστεως και μυστηρίων αντιλήψεων. Διετυπώθη η γνώμη ότι δια της προσευχής και του κηρύγματος των μόνων λατρευτικών και αγιαστικών εκδηλώσεων μεταδίδεται η θείας χάρις. Το ότι η τοιαύτη γνώμη είναι εσφαλμένη.

Κατά την ορθήν διδασκαλίαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας ο άνθρωπος αναγεννάται και σώζεται κυρίως μόνον δια των μυστηρίων. Ενώ η προσευχή και το κήρυγμα δύναται μεν να επισύρουν την έκλαμψιν της θείας αγάπης και την προς μετάνοιαν και σωτηρίαν του ανθρώπου διάθεσιν. Η σωτηρία και η λύτρωσις του ανθρώπου παρέχεται αποκλειστικώς και μόνον δια των μυστηρίων. Δια των Μυστηρίων η Εκκλησία συνεχίζει το τρισσόν του Κυρίου αξίωμα αποτελούσα τον Κύριον εις τους αιώνας παρατεινόμενον. Άνευ δε των μυστηρίων είναι αδύνατος η μετάδοσις της σωτηρίας εις τους ανθρώπους.

Ορθώς δια τούτο των μυστηρίων χαρακτηρισθέντων ως των επτά στύλων των υποβασταζόντων τον θρησκευτικόν και ηθικόν βίον των πιστών. Ιδιαιτέρας σημασίας τυγχάνει η πρόταση η υπό του Ειρηναίου διατυπωθείσα την αναγκαιότητα του πάθους του Κυρίου καταδεικνύουσα άνευ του οποίου ουδεμία θα ηδύνατον να προέλθει σωτηρία. Επίσης είπε ο Άγιος Πατήρ ότι δια των μυστηρίων επιτυγχάνεται ο έλεγχος και η ανατροπή της ψευδονύμου γνώσεως. Εάν δηλαδή είπε ο Ιερός Ειρηναίος δεν είχε πάθει αληθώς ο Κύριος, ουδεμία θα υπήρχε χάρις αφού δεν υπήρξε και πάθος.

Ο Ιερός Χρυσόστομος εξ άλλου ποιούμενος σύγκρισιν μεταξύ των Ιουδαϊκών τελετών και των μυστηρίων της Εκκλησίας λέγει ότι η περιτομή εργάζεται εις την της σαρκός υπόθεσιν του ενώ το βάπτισμα εις την των αμαρτημάτων υπόθεσιν. Το βάπτισμα προσθέτει ο Ιερός Πατήρ πολλώ μείζων και πολλής χάριτος γέμον και γαρ αμαρτημάτων απαλάττει και ψυχήν αποσμήχει και πνεύματος δίδωσιν χορηγίαν. Συγκρίνων την χρήσιν των Βασιλέων του Ισραήλ δι’ ελαίου προς το χρίσμα και εκθειάζων την υπεροχίν τούτου λέγει <<ού τυπικώς αλλ’ αληθώς επειδή από του Αγίου Πνεύματος χριόμεθα αληθώς.

Συγκρίνων πάλι τον ουράνιον άρτιον της Θείας Ευχαριστίας προς τους άρτους της προθέσεως της Παλαιάς Διαθήκης λέγει. Ήσον δε και εν τη Παλαιά Διαθήκη άρτοι προθέσεως, αλλ’ εκείνοι παλαιάς όντες διαθήκης τέλος. Εν δε τη Καινή Διαθήκη ουράνιος άρτος και Ποτήριον σωτηρίου ψυχής και σώμα αγιάζοντα. Δι ω δε την εκ της πλευράς του Κυρίου απορυείσαν θείαν χάριν ο αυτός της Εκκλησίας Θείος Διδάσκαλος λέγει, όχι απλώς ως έτυχε αυταί οι πηγαί Θείας Χάρις εξήλθον από μια αρχή που η Εκκλησία συστήνει στους μυσταγωγούμενους δι ύδατος αναγενώμεναι δι αίματος δε και σαρκός τρεφόμενοι.

Με όλα αυτά εισερχόμεθα εις αρχήν μυστήριον. Μυστήριον δε πάσα πράξις συνδεόμενη με την Εκκλησία ενέχον το κρυπτόν αφα΄νες και αόρατον. Η διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας κάνει γνωστή την υπερφυσική ενέργεια της Θείας Χάριτος. Ιστορικός εξεταζόμενος ο όρος μυστήριον σύμφωνα με την Θείαν Χριστιανική διδασκαλία. Ως το μυστήριο της Αγίας Τριάδος της σαρκώσεως του Λόγου της σωτηρίας των ανθρώπων και πολλών άλλων. Δια του συμβόλου του Σταυρού εικονίζεται ολόκληρος η λυτρωτική θυσία και συντριβή της κεφαλής του διαβόλου.

3

Βραδύτερον μετά την πρώτη περίοδον ο όρος μυστήριον περιορίσθη χρησιμοποιούμενος μόνον εις τας τελετάς εκείνας δι’ ων μετεδίδετο εις τους Χριστιανούς η Θείας Χάρις. Πρέπει να γίνει διάκρισις μεταξύ μυστηρίου και μυστηριωδών. Τα μυστηριοειδή δεν δύναται να ταυτισθούν προς τα μυστήρια, ουδέ είναι θεοσύσταται τελεταί ούτε ωσαύτος δύνανται να δώσουν την δικαίωσιν και την σωτηρίαν. Τα μυστηριωειδή διέκριναν εις ευλογίας και εις καθιερώσεις χωρίς αι δύο αυταί διακρίσεις να υφίστανται πολύ απ’ αλλήλων εθεωρήθησαν ως ευλογίαι και επικλήσεις και ικεσίες της Θείας Χάριτος προς βοήθειαν.

Εις τας εκάστοτε παρουσιαζόμενες ανάγκες και αναφερόμεναι εις την λογικήν και την άλογον κτίσιν. Υπό το έτερον είδος των μυστηριωδών ήτοι τας καθιερώσεις νοούνται αφενός μεν επικλήσεις της Θείας Χάριτος προς απαλλαγήν εκ της επιδράσεως σατανικών δυνάμεων. Αφετέρου δε η χάρις προς Ιερόν Σκοπόν παράδοσις πραγμάτων και αντικειμένων από της βεβήλου αυτών χρήσεως προς την ιεράν λατρείαν της Εκκλησίας. Ως παραδείγματα καθιερώσεων και ευλογιών των οποίων οι έννοιαι εναλλάσσονται. Είναι η μονοχική κουρά αι χειροθεσίαι, αι στέψεις Βασιλέων, οι εξορκισμοί, αι ευλογίαι βρεφών ασθενών αγιασμοί υδάτων η νεκρώσιμος ακολουθία, οι επιμνημόσυναι δεήσεις και άλλων συναφών περιπτώσεων.

Η υπό της Εκκλησίας καθιερώσεις ακόμη και της αλόγου και αψύχου κτίσεως στηρίζεται επί του γεγονότος ότι αυτή εκτός των ανθρώπων ευρίσκεται υπό την ροπήν πονηρών αρνητικών δυνάμεων. Επομένως υπάρχει η ανάγκη χρίζουσας χάριτος και ευλογίας παρά του Θεού όπως συντελέστηκε αυτή εις την πραγμάτωσιν του δημιουργικού θείου σκοπού. Περί της επιδράσεως και ενεργείας των μυστηριωδών τούτων τελετών επί τα λογικά όντα δεν δυνάμεθα να πούμε περί των μυστηρίων διατυπωθέντα. Ως έχει λεχθεί έτερα τυγχάνει η ενέργεια των μυστηρίων και έτερα η των μυστηριωδών. Δοθέντος του περιεχομένου των αναπεμπόμενων προς των θείων δεήσεων και ικεσιών αποτελούν τρόπους θείας ικεσίας και επικλήσεως της θείας χάριτος ως ορθώς έχει παρατηρηθεί.

Σημειώνουμε ότι άγνωστος δεν είναι μόνον ο τρόπος και το ποσοστόν της ενέργειας των μυστηριωδών τελετών επί της λογικής κτίσεως ούδε μιας επί τούτω δοθείσης επισήμου λύσεως υπό της Εκκλησίας. Άγνωστος παραμένει και η καθιέρωσις αντικειμένων και πραγμάτων της αλόγου κτίσεως δι αυτής δε η επί την λογικήν επίδρασις. (Για περισσότερες λεπτομέρειες και αιτιολογήσεις μπορούν να αναζητηθούν στο έργο Ιουστίνου στο διάλογο προς Τρύφωνα και απολογία Τερτυλιανού και στο έργο του Μεγάλου Βασιλείου περί Αγίου Πνεύματος).Ανεξαρτήτως των προαναφερθησών μυστηριοειδών και άλλων τελετών τα μυστήρια ως ελέχθη είναι μέσα υπό της Εκκλησίας χρησιμοποιούμενα μεταδίδεται πραγματικώς και όχι συμβολικώς η Θείας Χάρις ως δε εχαρακτηρίσθησαν ταύτα. Είναι δραστικά μέσα πραγματικής μετάδοσις κατά την ορθόδοξον διδασκαλία δια των μυστηρίων μεταβιβάζεται πραγματική Θεία Χάρις όχι συμβολικά <<Θεοσύσταται τελεταί μεταβιβάζουσαι δι’ αισθητών σημείων την Θείαν Χάριν>>.

Ως προς τον όρον θεοσύστατος τελετή ενοούμεν την ιδρυσίν εκάστου των επτά μυστηρίων υπό του Θεανθρώπου Ιησού άμεσως ή έμμεσως. Και αμέσως συνεστήθησαν υπό του Κυρίου ως είναι το βάπτισμα και η Θεία Ευχαριστία, τα δε άλλα θεωρούνται ως έμμεσος υπό του Κυρίου θεσπισθέντα. Ήτοι το χρίσμα, μετάνοια, Ιεροσύνη, γάμος, ευχέλαιόν. Λέγοντες ότι εν μυστηρίω εθεσπίσθη υπό του Κυρίου εμμέσως δεν σημαίνει ότι ακόμη και η λέξις κατά το μυστήριον τούτο εκφωνούμεναι ως και πάν έτερον αισθητόν σημείον δέον να κατάγονται εκ του Κυρίου ή ακόμη και εκ των Αποστόλων. Αλλ’ εννοούμε ότι το μυστήριον το υπό του Κυρίου έμμεσως ιδρυθέν ευρίσκεται κατά τον πυρήνα αυτού εν του υπό του Κυρίου θεσπισμένο και δεδιδαγμένο.

4

Οι δε Απόστολοι και οι μετ’ αυτούς Επίσκοποι καθιέρωσαν την εξωτερικήν του μυστηρίου έκφανση απαραμείωτου και αμετάβλητου. Δια του μυστηρίου μεταδιδόμενης Θείας Χάριτος δυνάμεθα να χαρακτηρίσωμεν την μετάνειαν ως μυστήριον εμμέσως υπό του Κυρίου ιδρυθέν. Δοθέντος ότι εις την εντολήν του Κυρίου <<αν, τινών αφήτε τας αμαρτίας αφέονται αυτοίς αν τινών κρατήτε κεκρατήται>> (Ιωάννου 20-23). Η δοθείσα προς του Αποστόλους και δι’ αυτών εις τους ποιμένας δύναμις όπως συγχωρούν τας αμαρτίας των μετανοούντων ήτοι εις τους λόγους τούτους του Κυρίου ερείδεται αναντιρρήτως το μυστήριον της μετανοίας Το αυτό δυνάμεθα να πούμε και δια τα λοιπά μυστήρια των οποίων η σύστασις κατοχυρούται δια λογίων και εντολών του Κυρίου εν σπέρματι περιεχουσών το θεμέλιον της συστάσεως των μυστηρίων λίθον. Ο Κύριος εθεμελίωσε δια των λόγων του τα επτά της ημετέρας Εκκλησίας Μυστήρια μη ασχοληθείς με τον τρόπον της συσχετίσεως της μεταβιβαζομένης Θείας Χάριτος προς τα εξωτερικά αισθητά ή ορατά σημεία καθότι αυτή μεταβιβάζεται δι’ Αγίου Πνεύματος πεπληρωμένους Αποστόλους. Τα μυστήρια συνεστήθησαν αμέσως υπό του Κυρίου ως συμβαίνει με την Θείαν Ευχαριστίαν (τούτο ποιείται εις την εμήν ανάμνηση) (Λουκά 22-19). Και με το βάπτισμα (Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντας αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος) (Ματθ. 28-19).

Εν τω προμνημονευθέντι ορισμώ των μυστηρίων είδομεν ότι η Θείας Χάρις μεταδίδεται δι’ αισθητών σημείων τα σημεία δε ταύτα τα αισθητά ή ορατά καλούμενα αποτελούν και το εξωτερικόν ή ορατόν ή φυσικόν μέρος των μυστηρίων εν συγκρίσει προς την Θείαν Χάριν ήτις και αποτελεί το υπερφυσικόν και αόρατον τούτων μέρος. Ως προς τα περί της αναγκαιότητος των μυστηρίων θεμελιώδους σημασίας είναι ο θεοσύστατος αυτών χαρακτήρ. Ει την Θείαν Αυθεντίαν και πανσοφία αφιέμενοι εκ του γεγονότος ότι τα μυστήρια ίδρυσεν ο Θεός. Συνάγομεν το αναγκαίον αυτών δια των ανθρώπων προκειμένου περί αδιαφόρου ως προς τον άνθρωπον αυτών χαρακτήρος δεν εξηγείται η σύστασις των.

Εφόσον η Θεία Πανσοφία εθεώρησε σκόπιμον την ίδρυσιν των μυστηρίων αποδεχόμεθα κατ’ ανάγκην και ημείς το υποχρεωτικόν και αναγκαίον αυτών δια τον άνθρωπο. Δια των μυστηρίων μεταδίδεται η Θεία Χάρις δι’ ης παρέχεται εις τον αμαρτωλόν η δικαίωσις και η σωτηρία. Εις ημάς είναι άγνωστος οιαδήποτε άλλη οδός δι ή ο Χριστιανός δύναται να αναχθεί εις την κτήσιν της δικαιώσεως και του αγιασμού δοθέντος ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία είναι η μόνη εν τω κόσμω ταμειούχος της Θείας Χάριτος. Την οποίαν αυτήν χρησιμοποιεί ως μέσον προς επιτέλεσιν και πραγμάτωσιν όστις είναι η σωτηρία των ανθρώπων και η κληρονομία της αιωνίου ζωής.

5

Θεωρείται αναγκαίο να λεχθεί ότι τα μυστήρια δεν επιτελούνται υπό του ιερέως η υπό του Επισκόπου οι οποίοι είναι απλά μόνον όργανα του Ιησού Χριστού ή του Αγίου Πνεύματος. Εννοείται ότι οι Ιερείς ή οι Αρχιερείς αν και είναι όργανα της μετοχετεύσεως του Αγίου Πνεύματος είναι απαραίτητοι χωρίς αυτών δεν είναι δυνατόν να τελεσθεί το μυστήριον. Εις άμμεσον σχέσιν ευρίσκεται και το περί της ηθικής αξιότητος ή αναξιότητος των τελούντων τα μυστήρια. Το κύρος των μυστηρίων για κανένα λόγο δεν είναι δυνατόν να εξαρτάται εκ της ηθικής καταστάσεως των ιερέων ή των Επισκόπων. Αν συνέβαινε τούτο θα μπορούσε να τεθεί εν αμφιβόλω η κανονική ύπαρξις της Εκκλησίας.

Ανεξαρτήτως της πίστεως που έχει έκαστος των κληρικών και της ηθικής συμμορφώσεως του βίου αυτού προς τας εντολάς του Θεού το επιτελούμενο δι’ αυτού μυστήριον είναι καθόλα έγκυρο. Ανεξάλειπτον λέγοντες χαρακτήρα εννοούμε την θεμελιώδη ιδιότητα ενός μυστηρίου καθ’ ην τούτο άπαξ και μεταδοθεί ουδέποτε εξαλείφεται. Μυστήρια εις τα οποία κατά το παρελθόν αλλά και σήμερον απενεμήθη η ιδιότις του ανεξάλειπτου είναι τρία το βάπτισμα, το χρίσμα και η ιεροσύνη. Ως προς την εσωτερικήν φύσιν και ενεργείαν του μυστηρίου του χρίσματος επί δι’ αγίου μύρου χριομένων λέγομεν ότι το χρίσμα θεωρείται ως επισφράγισμα και επικύρωσις του ήδη τελεσθέντος βαπτίσματος τέλειον και αυξάνων την ήδη μεταδοθείσα δια του βαπτίσματος αναγέννησιν εν Χριστώ και δικαίωση.

Χορηγεί δε τα πνευματικά εκείνα δώρα δια των οποίων ο άνθρωπος ικανούται να ανταγωνισθεί τας εναντίας δυνάμεις και καταστεί ισχυρός της παρατάξεως του Κυρίου στρατιώτης και ενισχύθη προετοιμαζόμενος δια την αιώνιον ζωήν. Και το μεν βάπτισμα διανοίγει εις τον άνθρωπον την θύραν και την είσοδον της σωτηρίας το δε χρίσμα μεταδίδει εις τοιούτον τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Καθιστών τον άνθρωπο προσωπικώς συμμέτοχον της χάριτος του Κυρίου αυξάνων δε αυτόν εις καινήν εν Χριστώ κτίσιν.

Για την σωστή απόδοση των ανωτέρων θείων χαρισμάτων είναι απαραίτητο να προηγηθεί ο Θεοσύστατος θεσμός της ειλικρινούς μετανοίας επί τας αμαρτίας αυτού δια της εξομολογήσεως. Ενώπιων του ιερέως να λάβει μέσω αυτού από τον Θεόν την συγχώρεση πάσων των μετά το βάπτισμα διαπραχθεισών αμαρτιών. Αφού ο άνθρωπος δια του Αγίου Βαπτίσματος λάβει την άφεσιν δια την προπατορικήν ως και πάσαν έτερον διαπραχθείσα αμαρτία. Ο Θεάνθρωπος συνέστησε το ιερόν της μετανοίας μυστήριον αποκαθιστά τον εκπεσόντα εκ της χάριτος του Θεού εις κοινωνίαν μετ’ Αυτού αποπλήνοντος δια του Θεανθρώπου πανταρύπον και πάσαν αμαρτίαν.

6

Ως προς την Θείαν του μυστηρίου σύστασιν πρόκειται περί διδάγματος της Αγίας Γραφής. Ως και οι λόγοι του Κυρίου απευθυνόμενος προς τους Αποστόλους εν τω πρόσωπω του Πέτρου <<Και δωσώσοι τας κλείδας της Βασιλείας των ουρανών και εάν δέσεις επί της γης έσται δεδεμένον εν τοις ουρανοίς και εάν λύσεις επί της γης έσται λελυμένον εν τοις ουρανοίς>> (Ματθαίου 16-19 και 18-18). <<Αμήν λέγω υμίν όσαν εάν δήσητε επί της γης έσται δεδεμένα εν ουρανώ>>. Επίσης ο Θεάνθρωπος μετά την Ανάστασιν Αυτού λέγει προς τους Αποστόλους <<Λάβετε Πνεύμα Άγιον αν τινών αφήτε τας αμαρτίας αφήνονται αυτοίς εάν τινών κρατείτε κεκρατήνται>> (Ιωάννου 20-22-23).

Τα μνημονευθέντα ταύτα χωρία ουδόλως συνάπτονται προς τα περί του αγίου βαπτίσματος ομιλούντα. Η παρεχόμενη υπό των Αποστόλων επί τη βάσει των χωρίων τούτων άφεσις των αμαρτιών δεν συνδέεται προς την δια του Αγίου Βαπτίσματος παρεχόμενη άφεση αμαρτιών. Αλλ’ αναντιρρήτως αναφέρονται εις τας αμαρτίας εις τας μετά το Βάπτισμα ο πιστός δύναται να ολισθήσει. Λαμβάνοντας οι Απόστολοι από τον Θεόν την εξουσίαν του δεσμείν και λύειν τας αμαρτίας των ανθρώπων μετεβίβασαν ταύτην και εις τους διαδόχους αυτών Επισκόπους και δι’ αυτών εις τους Πρεσβυτέρους. Το χωρίον εις την Β’ προς Κορινθ. 2-6-8 μαρτυρεί περί του Αποστόλου Παύλου όντως κεκτημένος την εξουσίαν του συγχωρείν αμαρτίας συνεχώρησε τον εν Κορίνθω ασελγήσαντα επιβάλων εις αυτών και το κατάλληλον επιτίμιον.

Τα τοιαύτα παραδείγματα εις την Αγίαν Γραφή και δια της Ιεράς Παραδόσεως αναφορές είναι πάρα πολλά. Πολλές αναφορές γίνονται επίσης και στην Εκκλησιαστική ιστορία Ευσεβίου και στην νεότερα συγγραφή Βασ. Σταφανίδου. Η ειλικρινή μετάνοια συνίσταται εις την πραγματικήν εσωτερικήν συντριβήν του αμαρτήσαντος ανθρώπου ενώπιων της υβρισθείσης Θείας Μεγαλειότητος και εις την σταθεράν και ακλόνητον απόφασιν προς αποφυγήν επαναλήψεως. Η αληθής μετάνοια να προέρχεται εξ αγάπης και πίστεως προς τον Θεόν και όχι από φόβο εκ των τιμωριών του Άδου. Ο Θεός δεν εξαγιάζεται, ουδέ αναγεννά τον αμαρτωλόν εάν πρότερον ούτος δι’ αληθούς μετανοίας δεν απομάκρυνεν εαυτόν από της κακίας και δεν καταστήσει εαυτόν καθαρόν δοχείον του Αγίου Πνεύματος <<Ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς εκείνος εστίν ο αγαπών με. Αγαπηθήσεται υπό του πατρός μου και ‘γώ αγαπήσω εαυτόν και εμφανίσω αυτώ εν’ εαυτόν>> (Ιωάννου 14-21).

Ο μόνος δυνάμενος να συγχωρεί αμαρτίας είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς τον οποίον ο ημέτερος ιερεύς ικετεύει. Ο άνθρωπος δεν δύναται να γνωρίζει δι’ έκαστην περίπτωσιν τον λόγο της επιβολής της ποινής. Το ότι τα επιτίμια δεν δύνανται απαραιτήτως να συνοδεύουν την εξομολόγηση. Περί της επικυρώσεως υπό του Θεού της αποφάσεως του Ιερέως επί της γης γράφει ο Ιερός Χρυσόστομος <<Από της γης την αρχήν της κρίσεως λαμβάνει ο ουρανός επειδή ο κριτής εν τη γη καθήται ο Δεσπότης, έπεται τω δούλω και άπερ αν ούτος κάτω κρίνει ταύτα Εκείνος άνω Κυροί>>.

Δόξα Πνεύματι Αγίω τε στιάσαντι σεμνήν. Δόξα τελεσιουργήσαντι το μυστήριον φρικτώς.

Στο επόμενο η συνέχεια.