1
Αγαπητοί μου,
το λειτουργικό έτος ως αναμόρφωση και μεταμόρφωση του ημερολογιακού έτους, βαπτίζει όλη τη ζωή του εν Χριστώ ανθρώπου στη λατρεία της Εκκλησίας του, αποδεικνύοντας έμπρακτα τον σκοπό της λατρείας, που είναι η μεταβολή όλης της ζωής, σε λατρεία του εν Τριάδι Θεού « Είτε λοιπόν τρώγετε είτε πίνετε είτε πράττετε τι πάντα πράττετέ εις δόξα Θεού –Α-Κορονθίους-10-31 ».
Έτσι βρίσκει το αληθινό νόημα της η πολύ επαναλαμβανόμενη λειτουργική φράση « ε αυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών τω Θεώ παραθώμεθα».
Χρησιμοποιούμενος δε ο λόγος αυτός καθολικά στη λατρεία της Εκκλησίας και όχι μόνο στο μοναστηριακό περιβάλλον, αποδεικνύεται αίτημα κάθε πιστού ως απαραίτητη προϋπόθεση για τον αγιασμό και τη σωτηρία του.
Ο μοναχισμός όπως έγινε κατανοητό στην ιστορική πορεία του εκκλησιαστικού σώματος πραγματοποιεί το αίτημα αυτό με την μεγαλύτερη δυνατή συνέπεια, δίνοντας το ιδανικό μέτρο και για την «κοσμική» λατρεία του ευρύτερου εκκλησιαστικού σώματος. Η ενσωμάτωση άλλωστε όλης της ζωής σε μια συνεχή και «αδιάλειπτη» λατρεία είναι ιστορικό επίτευγμα της μοναστικής κοινωνίας. Η μοναστική πολιτεία τείνει πάντοτε να μιμηθεί την αγγελική βιωτή στην κοινωνία με το Θεό. «Κατά το έτος εν ω απέθαντέ Ο ζίας ο Βασιλεύς, ειδών τον Κύριον καθήμενων επί θρόνου υψηλή και επηρμένου, και το κράσπεδόν αυτού ε γέμισε τον ναών. Άνωθέν αυτού ίσταντο Σεραφείμ, ανά εξ πτέρυγας έχοντα έκαστον με τας δύο ε κάλυπτε το πρόσωπο αυτού και με τας δύο ευκάλυπτε τους πόδας αυτού και με τας δύο ε πέτο και έκραζε το εν προς το άλλο και έλεγε ν Άγιος, Άγιος, Άγιος ο Κύριος των δυνάμεων πάσα η γη, είναι πλήρης της δόξης αυτού –Ησαϊας-6-1-3». Έγιναν πολλές προσπάθειες στην ιστορία για την πραγμάτωση αυτού του στόχου. Να εφαρμόσουν οι μοναχοί το «αδιαλείπτως προσεύχεσθε –Α-Θεσσαλονίκης-5-17 » και στην ίδια τη λειτουργική τους πράξη. Η εικοσιτετράωρος ακοίμητος δοξολογία είναι εύρημα και επίτευγμα του μοναστικού περιβάλλοντός και ανταποκρίνεται σε αύτη τη σκοπιμότητα του συνδυασμού προσευχής και εργασίας, στο μοναστικό κοινόβιο και την μεταμόρφωση όλης της ζωής κυριολεκτικά σε λατρεία.
Η αξιολογότερη και μακροβιότερη περίπτωση είναι του μοναχού Αλεξάνδρου (430), που ονομάσθηκε « Ακοίμητος». Η περίφημη Μονή των Ακοίμητων ήταν στην ασιατική όχθη του Βοσπόρου, απέναντι από την Κωνσταντινούπολη, ήταν η μονή του Αλέξανδρου, οι μοναχοί της οποίας διαιρεμένοι σε έξι χορούς εναλλασσόμενοι η μέρα και νύκτα διατηρούσαν την αδιάλειπτη λατρεία. Η Μονή αύτη επηρέασε και άλλα μοναστήρια στην εφαρμογή (αύτη ως των 13 αιώνα). Το σύστημα της εικοσιτετράωρου ακοίμητου ακολουθίας, ήταν το γέννημα του διάπυρου ζήλου ευλαβών ανθρώπων. Που έθεσαν ως ιδεώδες των να μεταβάλουν τη μονή των σε ουρανό, που ασίγητος και ακαταπαύστως δοξολογείται το όνομα του Θεού.
Αυτό δεν μπορούσε να χαρακτηρισθεί απλά μια ιδιότροπη υπερβολή. Άλλα μάλλον οδός καθ’ υπερβολή ( Α-Κορινθιους-12-37).
2
Για αυτό και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τη δόμηση της Εκκλησιαστικής λατρείας. Ο μοναχισμός διατηρεί την παράδοση και γνωρίζει τους τρόπους μεταβολής όλης της ζωής σε προσευχή συνεχή δηλαδή σχέση και συνάφεια με τη χάρη και κατά συνέπεια αγιασμού του ανθρώπου. Έτσι ο Μοναχισμός πραγματοποιεί την υπέρβαση της θρησκευτικής αντιλήψεις της πίστεως ως θρησκευτικών καθηκόντων και όχι ως υποθέσεως της όλης ζωής. Οι τάσεις για αύξηση του αριθμού των ακολουθιών στο μοναστικό περιβάλλον δεν έλειψαν.
Τι μοναστικό τυπικό γνωρίζει έτσι τις ακολουθίες των μεσωρίων , πέντε ακολουθίες που συνάπτονται με τις ακολουθίες των Όρων.
Στους ασκητές και κελλιώτες μοναχούς, πέραν των άλλων ακολουθιών ήταν γνωστή και η λεγομένη ακολουθία των δώδεκα ψαλμών που με τη διάσπαση του σε τέσσερις τριάδες προήλθαν τα μεσώρια που όμως δεν επικράτησαν καθολικά.
Ανάλογα μέσα είναι η στιχολογία του ψαλτήριου κάθε μέρα τηρούμενο ως σήμερα στο σλαβικό κόσμο και στο κελί του Αγίου Σάββα του Σέρβου στης Καρυές του Αγίου Όρους. Το κύριο μοναστικό στοιχείο στην πραγμάτωση της αδιάλειπτου λατρείας, εφαρμόσιμο από κάθε πιστό είναι η μονολόγηστη ευχή ( Κύριε Ιησού Χριστέ Ίε Θεού του Ζώντος ελέησον με τον αμαρτωλό). Είναι η ευχή, που μπορεί να γίνει πράξη κάθε στιγμή της ημέρας η νύχτας σε εργασία, ασθένειά ,οδοιπορία, ανάπαυση και όπου βρεθεί. Αυτό οδηγεί τη μνήμη του Θεού στην καρδιά, και προκαλεί την επίσκεψή η το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Η Πατερική σοφία, κινουμένη στα όρια της αγιοπνευματικής σχέσης καθιέρωσε το σύστημα της επταδικής ακολουθίας στο εικοσιτετράωρο. Σύμφωνα και με την ψαλμικοί «ἑπτάκις τῆς ἡμέρας ᾔνεσά σε ἐπὶ τὰ κρίματα τῆς δικαιοσύνης σου. ψαλμός -118-164 ». Αλλά και το σύστημα αυτό προφανώς απλούστερο και εφαρμόσιμο, στηριζόμενο στη βασιλειάνη αρχή «προσεύχου και εργάζου»,.
Ουσιαστικά εκκλησιά ζει τον χρόνο εντάσσοντας πάλι τη ζωή του πιστού, και κύριος του μοναχού στη λατρεία του Τριαδικού Θεού.
Η Ζωή των μοναχών όπως και των πιστών σε παλαιότερες εποχές ήταν μία συνεχής είσοδος στο Ναό και έξοδο από αυτόν ως επέκταση του στο χώρο της καθημερινότητας. Έτσι ο χρόνος της ζωής του πιστού οργανώνεται λειτουργικά ως αδιάλειπτη λατρειάκη αναφορά στο Θεό και συνεχής προσανατολισμός στη σάζουσα άκτιστη θεία χάρη.
Το λειτουργικό έτος συνδέεται με το Εορτολόγιο της Εκκλησίας, τον σωτιριολογικό και ποιμαντικό σκοπό του, και απορρέει από τη Θεολογία, της εκκλησιαστικής, λατρείας. Τελικά άλλωστε, η εορτή είναι το βασικό στοιχείο, που συντελεί στη συγκρότηση του λειτουργικού έτους. Η εκκλησιαστική λατρεία είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την εορτή, ως συνάντηση του ανθρώπου με τη χάρη του Θεού. Η λειτουργική οργάνωση του εκκλησιαστικού έτους μαρτυρεί την επιδίωξη της Εκκλησίας να εντάσσει το λαό του Θεού στη Ζωή της. Μπορεί κατά αρχή να γίνεται λόγος για ένα μακρόχρονο εορτασμό, που περιλαμβάνει πρώτα τον κύκλο των κινητών εορτών με κέντρο το Πάσχα.
3
Η πριν από το Πάσχα περίοδος, από την Κυριακή, Τελώνιού και φαρισαίου ως το τέλος της Μεγάλης Εβδομάδος καλύπτεται λειτουργικά από το εκκλησιαστικό βιβλίο Τριώδιο. Ενώ οι οκτώ εβδομάδες μετά το Πάσχα ως την Κυριακή των Αγίων Πάτων από το λειτουργικό βιβλίο Πεντηκοστά Ρίο, για αυτό γίνεται λόγος για περίοδο του Τριωδίου και περίοδο του Πεντακοσαριού. Το Πάσχα και η πεντηκοστή η σαν εορτές της προ Κωνσταντίας τάξης προερχόμενο από το ιουδαϊκό εορτολόγιο, αλλά με χριστιανικό περιεχόμενο. Και οι δύο αυτές εορτές είχαν στενή σχέση από την αρχή τους με την Κυριακή. Συμπυκνώνοντας την πνευματική εμπειρία της όγδοης ημέρας της δημιουργίας, ήτοι από την ανάσταση του Κυρίου μέχρι την ένδοξη παρουσία του κατά τα έσχατα. Το Πάσχα είναι Αναστάσεως ημέρα (εκ αρ θανάτου προς ζωή και εκ γης προς ουράνια Χριστός ο Θεός ημάς διαβίβασε) «Ο Χρίστος το Πάσχα ημών ετύθη για τη σωτηρία μας –Α,Κορινθιούς-5-7» .
Αυτό ακριβώς το στοιχείο διαφοροποιεί το Χριστιανικό Πάσχα σύμβολο της νέας περιόδου της Ιστορίας, που κατευθύνεται στην ολοκλήρωση του με το πέρασμα, του πιστού στην ατελεύτητή ήμερα της θείας Βασιλείας. ΤΟ εορτολογικό περιεχόμενο αυτής της εορτής την ταυτίζει με τον Ίδιο το Χριστό.
Το Πάσχα μας και την πρόγευση της αιώνιας ενώσεως μαζί του, μέσω της μετοχής μας στη θεία Ευχαριστία « Ο Πάσχα το μέγα και Ιερότατόν, Χριστέ, ω σοφία και Λόγε του Θεού και δύναμης, Δίου ημίν εκτυπώτερον σου μετάσχει εν τη ανέσπερο ημέρα της Βασηλείας σου»..
Για αυτό κάθε φορά που τελείται η θεία Ευχαριστία, ο λαός του Θεού ζει το Πάσχα ως ενώσει με των Χριστό τον αναστάντα και πάλι ερχόμενο. Η Πεντηκοστή βιώνεται από τον ορθόδοξο πιστό ως έλευση του εσχάτου και πραγμάτωση του και ‘όχι απλά ως κορύφωση μιας ιστορικής πορείας , της θείας οικονομίας. Η Πεντηκοστή ως έλευση και Παρουσία του ΠΝΕΎΜΑΤΟς.
Εγκαινιάζει τον νέον αιώνα σημαίνοντας το τέλος του παρόντος αιώνος.
Το Πνεύμα το άγιων συγκροτεί το Θεσμών της Εκκλησίας.
Η Εκκλησία προσδιορίζει υμνογραφικά το εορτολογικό περιεχόμενο της ημέρας. «Πεντηκοστή εορτάζομε και Πνεύμα τος επιδημία και προθεσμία επαγγελίας και ελπίδος συμπλήρωσίν και το μυστήριον όσον ως μέγα τε και σεβάσμιων, πρώτο στιχηρό Μεγάλου Εσπερινού».
Αγαπητοί Αδελφές και Αδελφοί λόγω των εορτών του Πάσχα η επόμενη αναρτήση θα γίνει στις 17 Μάϊου
Εύχομαι σε όλους η Ανάσταση του Κυρίου να φέρει στις καρδίες σας κάθε καλό και ωφέλιμο Χριστός Ανέστη
Στο επόμενο η συνέχεια.