ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ 11

02/02/2024

1

Αγαπητοί μου, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι το συγκεκριμένο κεφάλαιο εργασίας ( Θεολογία Εκκλησιαστικής λατρείας ) είναι για να δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα και απορίες των αδελφών από όλες τις προηγούμενες εργασίες μου. Είναι αδύνατο να απαντώ στο κάθε ερώτημα ή απορία ή αντίλογο στον καθένα χωριστά. Πιστεύω ότι με αυτή την εργασία δίνω απάντησες σε πάρα πολλά ερωτήματα.

Επίσης θέλω να υπενθυμίσω ότι στο όλο αυτό έργο, από το ξεκίνημα του έως τώρα αλλά και στη συνέχεια, δεν εκθέτω τα προσωπικά μου νομίζω και τις δικές μου ερμηνείες και απόψεις. Όλα όσα αναφέρω είναι στηριγμένα στο λόγο της αγίας γραφής, την παρακαταθήκη των αγίων αποστόλων και στο λόγο των αγίων Πατέρων, αυτών που συνέταξαν τους ιερούς κανόνες και τα δόγματα της χριστιανικής εκκλησίας και σε νεότερους πατέρες που το έργο τους αναγνωρίστηκε από την εκκλησία και ενσωματώθηκε στην βιβλιογραφία της εκκλησιάς.

Επίσης δεν μπορώ να δεχτώ το φαινόμενο αδελφών που επαίρονται για το ορθόδοξο φρόνιμα τους, να υπάρχουν στο σπίτι τους, κάθε είδους έντυπο και να μην υπάρχει μια αγία γραφή, ένα ευαγγέλιο. Λυπάμαι πάρα πολύ αλλά δεν έχω τη δυνατότητα να στέλνω βιβλία. Δεν έχω σκοπό να πείσω ή προσηλυτίσω κανέναν. Προσπαθώ να διευκολύνω τους ζηλωτές που έχουν δυσκολία να αποκτήσουν την αλήθεια της ορθόδοξης εκκλησίας, στηριζόμενος στο λόγο του αποστόλου Παύλου «τα πάντα ερευνάτε και το καλό κατέχεται». Η ελεύθερη επιλογή του κάθε ενός είναι απόλυτα σεβαστή από εμένα.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>><<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< 

Σεβαστοί μου συνοδοιπόροι στην αναζήτηση της αρετής ως πυξίδα για το αιώνιο μέλλον.

Σύμφωνα με τα προηγούμενα που είπαμε, ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης, όλη η ζωή και πράξη της Εκκλησίας γίνεται, «εις τιμήν της Άγιας Τριάδας, ή τις πάντα βέβαιοι και τέλειοι ».

Στην Εκκλησία κατά τον ίδιο πατέρα «πάντα εκ του Πατρός, δια του Λόγου εν Αγίω Πνεύματι γίνεται». Η Τριάς ο Θεός ημών, ή το παν ποιήσασα, και τόπων εξοικονομεί. Οι Τριαδικοί κανόνες της Παρακλητικής και τα εγκατεσπαρμένα στις ακολουθίες τριαδικά τροπάρια, επιβεβαιώνουν την ίδια πραγματικότητα. Συνεχώς αναδύεται στην Εκκλησιαστική Λατρεία το υπέρλογο μυστήριο της Αγίας Τριάδος. Οι Άγιοι Πατέρες ανακαλύπτουν με τα χαριτωμένα αισθητήρια τους, άγιο - τριαδικές αναφορές εκεί όπου οι αισθήσεις του απλού ανθρώπου δεν μπορεί να τις διακρίνουν. Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, διακρίνει άγιο-τριαδική αναφορά στην Κυριακή προσευχή το Πάτερ ημών που επαναλαμβάνεται στις ακολουθίες της Εκκλησίας και από όλο το πλήρωμα, προ της θείας Μεταλήψεως. Στις τρεις πρώτες φράσεις επισημαίνει διαδοχική αναφορά σε κάθε ένα από τα άγιο-τριαδικά πρόσωπα. Στην φράση αγιασθήτω το όνομα Σου διαβλέπει τη μνεία του Υιού και στη φράση ελ θέτω η βασιλεία σου, την επίκληση του Αγίου Πνεύματος. Με την παρουσία και ενέργεια του οποίου έρχεται η βασιλεία του θεού ως άκτιστη χάρη στον κόσμο. Η προσευχή συνεπώς του Εκκλησιαστικού σώματος είναι μυστική επίκληση της Αγίας Τριάδος αλλά και η αναφορά της θείας Ευχαριστίας. Στη δομή της είναι σαφώς Τριαδική και τρίαδο-κεντρική. «Αξιών και δίκαιον σε υμνεί σε ευλογεί, σε αινεί σοι ευχαριστεί σε προσκυνεί εν πάντι τόπο της δεσποτείας σου. « Συ γαρ εις θεός ανέκφραστος, απερινόητος, αόρατος, ακατάληπτος, αεί ων σ’ αυτών συ και ο Μονογενής σου Υιός και το Πνεύμα σου το Άγιον. Συ εκ του μη όντος εις το είναι ημάς παρήγαγες». Υπέρ τούτων απάντων ευχαριστούμε σοι, και ω μονογενείς σου Υιός και το Πνεύματί σου τω Αγίων. Μετά ταύτων και ημείς των μακαρίων Δυνάμεων, Δέσποτα φιλάνθρωπε βοώ μεν και λέγομε Άγιος ει και πανάγιος συ και ο Μονογενής σου Υιός και το Πνεύμα σου το Άγιον. Άγιος ει και πανάγιος και μεγαλόπρεπης η δόξα σου ως τον κόσμων σου ούτος ηγάπησας ώστε τον Υιών σου τον μονογενή δούνε, Έτι προσφέρομε σοι τη λογική ταύτην αναίμακτων λατρεία, και παρακαλούμεν σε και δεόμεθα, και ικετεύομε κατά πέμψω το πνεύμα σου το Αγίων εφ’ ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα. Και ποίει Σον τον μεν άρτων τούτον τίμιόν σώμα του Χριστού σου Το δε εν τω ποτηριών τούτο τίμιόν αίμα του Χριστού σου, Μεταβαλλών τω Πνεύμα τι σου τω Άγιων, υπερ. πάντων ον ἴσμεν και όν ουκ ἴσμεν, των φανερών και αφανών ευεργεσιών των εις υμάς γεγενημένων. Ευχαριστούμεν σοι και υπερ. της λειτουργίας ταύτης, ἣν εκ των χειρών υμών δέξασθαι κατηξίωσας καίτοι σοι παρεστήκασι χιλιάδες αρχαγγέλων και μυριάδες Άγγελων, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ, εξαπτέρυγα, πουλήματα, μετάρσια, πτερωτά.

 Η Ευχαριστιακή αναφορά απευθύνεται στο Θεό Πατέρα που νοείται αχώριστος από τα δύο Πρόσωπα. Ο Υιός ενεργεί στη λατρεία ως «μεσίτης Θεού και ανθρώπου Α, Τιμοθέου 2-5» . Αποδεχόμενος την προσφερόμενη «θυσία» και αυτός ως ομοούσιος και «ομόθρονος τω Πατρί -Κολοσσάεις -1-15». Ο Χριστός ως «ομοούσιος τω Πατρί» και μετέχων στη φυσική δόξα του Γεννήτορος φανερώνει «εν εαυτό» τον Πατέρα-( Ιωάννου 14-8-9).

Ώστε εν Χριστώ να είναι ο Πατήρ μέθ’ ημών και να «ορατέ» με τη θέα της φυσικής του δόξας. Αν ο Θεός- Πατήρ- είναι το απόλυτο σημείο αναφοράς της Εκκλησιαστικής Λατρείας ο Υιός και ένσαρκος του Θεού Λόγος, Κύριος Ιησούς Χριστός, ως θεία της Εκκλησίας κεφαλή είναι ο κεντρικός άξονας της. Ο όντως Αρχιερεύς και λειτουργός του σώματός Του. (Εβραίους-14-4-8-2). Διότι αυτός είναι ο «Προσφέρον και Προσφερόμενος και προσδεχόμενος και διαδιδόμενος».

2

Κατά τη Θεία ευχαριστία, η Λατρεία νοείται χριστιανικά, ως συνέχεια του σωτηρίου έργου του Χριστού, του Ιερατικού, του προφητικού, και του βασιλικού (Α, Πετρού-2-9). Ο Χριστός ως λειτουργός του σώματος Του, της Εκκλησίας Του, αυτό-προσφέρεται ως θυσία άμωμος και αναίμακτη θησεία « τω Θεώ και Πατρί» να άρει την αμαρτία του κόσμου ( Ιωάννου-1-29). Το μυστήριο της Θείας οικονομίας, ενσωματώνεται έτσι στην λατρεία της Εκκλησίας, και κατ’ εξοχήν στη θεία ευχαριστία, για να μπορεί να γίνεται μέτοχος σε αυτό ,κάθε πιστός και ολόκληρο το σώμα. Αύτη είναι η έννοια της ευχαριστιακής « αναμνήσεως» .«Μεμνημένοι τοίνυν-- Ομολογεί το σώμα στη θεία Λειτουργία - της σωτηρίου ταύτης εντολής –Λάβετε φάγετε τούτο εστί τω Σώμα μου, και πιέτε εξ αυτού πάντες τούτο εστί το αίμα μου. (Ματθαίου 26-26), και πάντων των περί ημών γεγενημένων του σταυρού, του τάφου, της τριημέρου αναστάσεως, της εν δεξιά του Θεού και Πατρός καθέδρας αναλήψεως, της δευτέρας και εν δέξου πάλι παρουσίας, τα σα εκ των σων, σοι προσφέρομε κατά πάντα και διά πάντα». Εν Χριστώ και δια Χριστού παροντοποιείται στη Λατρεία « εν Εκκλησίές» όλη η ιστορία της σωτηρίας, για να τη ζήσει ο πιστός ολόκληρη και σε όλες τις φάσεις της στο εδώ και τώρα στο κάθε «παρόν» της διαχρονικής πορείας της Εκκλησίας. Η παρουσία του χριστού στην Εκκλησιαστική Λατρεία είναι ιδιαίτερα αισθητή. Ο Χριστός, γίνεται ο εκκλησιαστής μας, διότι αυτός μας συνάγει στο Σώμα Του, φανερωμένο στη Λατρεία, η οποία σε όλη την έκταση της, προσφέρει την εμπειρία της πραγματικής παρουσίας του Χριστού και της ενώσεως μαζί Του. Βέβαια αυτό που μυστικά διαισθάνονται οι ακόμη ατελείς πιστοί, το ζουν ως πνευματική αίσθηση και πραγματικότητα οι Άγιοι. Όταν φθάνουν χαρισματικά, σε θεοπτικές εμπειρίες, όπως, ο Άγιος Σπυρίδων, ο οποίος «αγγέλους έσχες συλλειτουργού ντας» (απολυτίκιο της μνήμης του 12 Δεκεμβρίου,), και μετέχει μαζί τους στην ουράνια λειτουργία των αγγελικών δυνάμεων ( Ησαϊα6-1).

Το μυστήριο της εκκλησιαστικής Λατρείας είναι ο Χριστός, ο «αοράτως ημίν συνών» (ευχή προ της Υψώσεως του Άγιου Άρτου). Ο Χριστός ιερουργεί και ιερουργείτε (Εβραίους- 10-14). Αυτός σε τελευταία ανάλυση προσφέρεται στον Πάτερα ως «άμωμων ιερειών», στο Χριστό κυριολεκτείτε η φράση «Τα σα εκ των σων σοι προσφερόμεν κατά πάντα και δια πάντα». Διότι «το Πάσχα ημών» άλλα και σε κάθε θεία Ευχαριστία, που συνιστά ιστορική παροντοποίηση του ενός και μόνο Πάσχα της σωτηρίας μας «επί ποντίου Πιλάτου» «Θύεται» υπερ ημών ο Χριστός, (Α,Κορινθείους-5-7). Από το Χριστό ξεκινά και στο Χριστό τελειώνει η Λατρεία μας και ναός του θεού τελικά, αναδεικνύεται ο εν Χριστώ άνθρωπος (Α, Κορινθίους -3-16), στην Καρδιά του όποιου τελεσιουργείται το μυστήριο της πίστεως μας. Σκοπός της λατρείας άλλωστε, είναι να αγιασθεί ο πιστός ώστε να γίνει «Του Υψίστου Θρόνος». όπως η Θεοδόχος, Θεοτόκο.

Ο χρησμολογικός χαρακτήρας της Εκκλησιαστικής Λατρείας, που συνιστά (επανάληψη) του ανεπανάληπτου μυστηρίου της σωτηρίας. Αλλά και ολόκληρο το Εκκλησιαστικό έτος, ως λειτουργικό έτος συνιστά λειτουργική «αναπαράσταση» της παρουσίας και του επίγειου έργου του Χριστού, από τη γέννηση του, εκ Μαρίας της Παρθένου και ως την «ένδοξο εις ουρανούς» ανάληψη του και την επιδημία του Αγίου Πνεύματος κατά την ενσαρκώσει του την Πεντηκοστή.

3

Στον εσπερινό της Πεντηκοστής δηλώνεται η προετοιμασία της Παλαιάς Διαθήκης για την υποδοχή του Χριστού. Ο ορθός επίσης προσανατολίζει τους πιστούς στην βίωση της σαρκώσεως, Του θείου λόγου. Ο Μυστικός έρωτας προς τον Χριστό, που κυριαρχεί στον Απόστολο Παύλο και τον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο. Οι πιστοί ζουν διαρκώς στη λατρεία της εκκλησίας σε απομίμηση τους κανόνες εκείνους της Θεοτόκου για να συνταχθούν προς το Χριστό, στους οποίους φαίνεται ο Χριστοκίνητος πόθος του Εκκλησιαστικού σώματος. Οι «Ώρες» μιλούν για το μυστήριο του Χριστού, η Τρίτη για την επιβουλή των Ιουδαίων κατά του Χριστού και για την Πεντηκοστή. Η Έκτη Ώρα μιλά για τη σταύρωση Του Χριστού.

Η Ενάτη Ώρα μιλά δια το σωτήριο Θάνατο Του, και την κάθοδο στον Άδη. Όλες οι Ακολουθίες του εικοσιτετράωρου φωτίζουν όψεις του μυστηρίου του Χριστού. Από την αποστολική εποχή ως σήμερα. Η Εκκλησιαστική Λατρεία είναι συνεχής βίωση της παρουσίας του Χριστού στον κόσμο, όχι μόνο ως «σαρκωθέντας, παθόντας και αναστάντος» αλλά και συνεχώς «ερχομένου» Κυρίου, για να μας ενώνει μαζί Του και να μας παραλαμβάνει στη Βασιλεία Του . Η Χριστοκεντρικότητα της Εκκλησιαστικής Λατρείας δεν περιορίζεται στο πρόσωπο μόνο του Χριστού. Εκτείνεται και στους «του Χριστού» Αγίους, Μάρτυρες και μιμητές του πάθους Του, οι οποίοι «την σάρκα ε σταύρωσαν συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίες –(Γαλάτας-5-24). Οι Άγιοι ιερουργούν κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή - την εκούσια αυτό παράδοση τους, στο Χριστό « ιερουργηθέντες οικείοις εργοίς τε και λόγους, αγνίσετε και ιδρώσει και πόνοις , και αίμασι, και τελευταίων εξαίσιοίς θανάτης».

Η ιερουργία της αγαπητικής προσωπικής αυτοπαραδόσεως σε πόνους και κόπους και τον ίδιο τον θάνατο, συνιστούν τον κατά μίμηση του Κυρίου τρόπο υπάρξεως των Αγίων. Οι Άγιοι, ως Χριστοφόροι, πιστοποιούν την πραγματικότητα της παρουσίας του Χριστού στη σύναξη και σύνολο της ζωή της Εκκλησίας. Ο Χριστός ζει και υπάρχει μαζί με τους Αγίους Του, στα λείψανα και τις εικόνες τους. Η αναφορά στους Αγίους σε κάθε ακολουθία (τροπάρια, κανόνες, κοντάκια, απολυτίκια, ευχές και άλλα), είναι πιστοποίηση της αληθείας του Ευαγγελίου του Χριστού, με το οποίο σώζεται ο κόσμος. Οι Άγιοι προβάλλονται στη λατρεία ως (ζων Ευαγγέλιο ), ως πραγμάτωση του Ευαγγελίου και σκηνώματα της άκτιστης θείας δόξας, μέσα στην οποία, ως φυσική του κατοικία σκηνώνει ο Χριστός, η κεφαλή της Εκκλησίας.

Στο επόμενο η συνεχεία.