Η ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (ΚΕΙΜΕΝΟ 9)

1

Δέσποτα Κύριε Θεέ, ο Πατήρ και ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα δεήσεσιν Αγγέλων πάντων και Αρχαγγέλων σου, Αρχών τε και εξουσιών, θρόνων και δυνάμεων, κυριοτήτων σεπτών Χερουβείμ και Σεραφείμ σκέπε σώζε με.

Η Λειτουργία δεν είναι ένα σκέτο κήρυγμα. Δεν είναι ένα άκουσμα. Ούτε ένα θέαμα. Η Θεία Λειτουργία δεν παλιώνει ποτέ. Δεν στερεύει το πώμα της. Δεν μπορεί να πει κανείς ότι την έμαθε ή την συνήθισε αν μια φορά την καταλάβει, αν μια φορά παρασυρθεί από την έλξη της. Οι πιστοί δεν παρακολουθούν σαν θεατές και ακροατές κάτι που τους συγκινεί λίγο ή πολύ. Οι πιστοί μετέχουν στη Θεία Λειτουργία.

Μέσα στον κάθε πιστό και σ’ όλη τη λειτουργική κοινότητα ιερουργείται το μυστήριο. Δεν βλέπουμε το Χριστό εξωτερικά, τον συναντάμε μέσα μας. Μορφούται εν ημίν ο Χριστός. Γίνονται οι πιστοί Χριστοί κατά χάριν. Ο κάθε πιστός στη Θεία Λατρεία πρέπει να νιώθει ότι η συμμετοχή του είναι σημαντική για όλους τους άλλους χωρίς να το καταλαβαίνουμε ώσπου να περάσουμε το επίπεδο της κάθαρσης. Στον ενεργειακό αόρατο πνευματικό χώρο, γίνεται μια θαυμαστή κατά χάρη περιχώρηση και ασύγχητη ταύτιση.

Ο άνθρωπος ολόκληρος σώματι και πνεύματι, μπαίνει μέσα στον ασύνθετο κόσμο της ακτίστου τριαδικής χάριτος. Και συγχρόνως δέχεται μέσα του το Χριστό σαν Πατρί και Πνεύματι. Όλος ο Θεός προσφέρεται στον άνθρωπο, <<Λέγει προς αυτόν ο Ιούδας (ουχί ο Ισκαριώτης). Κύριε, τι συμβαίνει ότι μέλεις να φανερώσεις σε αυτόν εις ημάς και ουχί εις τον κόσμον. Απεκρίθει ο Ιησούς και είπε προς αυτόν. <<Εάν τις με αγαπά τον λόγον μου θέλει φυλάξει και ο Πατήρ μου θέλει αγαπήσει αυτόν και προς αυτόν θέλομεν έλθει και εν αυτώ θέλομεν κατοικήσει>> (Ιωάν. 14-23). Και όλος ο άνθρωπος προσφέρεται στο Θεό <<Εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθόμεθα>>, <<Θεός Θεοίς ενούμενος και γνωριζόμενος>> (Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος P.G. 36,317).

Το να βλέπεις το Χριστός εξωτερικά εξ αντικειμένου, να τον αγαπάς χωρίς μετάνοια, να κλαίς από συμπόνια σαν τις θυγατέρες της Ιερουσαλήμ. <<Ηκολούθει δε αυτόν πολύ πλήθος του λαού και γυναικών, αίτινες και οδύρωντο και εθρήνουν αυτόν. Στραφείς δε προς αυτάς ο Ιησούς είπε, Θυγατέρες της Ιερουσαλήμ, μη κλαίετε δι εμε, αλλά δι εαυτάς κλαίετε και δια τα τέκνα σας>> (Λουκ. 23-28).

2

Αυτές οι συμπεριφορές οδηγούν στον παραπλανητικό εξωλειτουργικό συναισθηματισμό (είναι βασικό αυτό που κάνουμε αλλά η ουσία είναι στο πως το κάνουμε). Αντίθετα με αυτό η αθόρυβη λειτουργική Ιερουργία δίδει τη σωστή Ορθόδοξη αγωγή και το ήθος της κατανύξεως. Ούτε η χαρά καγχάζει και πληγώνει τον θλιμμένο, ούτε ο πόνος στυγνάζει και απογοητεύει τον αδύνατο. Παντού βασιλεύει η κατάνυξη που μυστικά και αστείρευτα παρηγορεί, χαροποιεί και αδελφώνει τους πάντες. Άλλο είναι ο ανθρώπινος συναισθηματισμός και άλλο η λειτουργική κατάνυξη. Το ένα σε ερεθίζει επιδερμικά και βιολογικά βασανίζει τον άνθρωπο. Το άλλο καθηλώνει και παρηγορεί αποκαλύπτοντας στις οριακές περιοχές της υπάρξεως μας τη Θεοειδή φύση μας. Κάτι που σε φορτώνει με βαρύ χρέος και ταυτόχρονα σε φανερώνει με ακατανίκητη ελπίδα.

Ο άνθρωπος στα άγνωστα βάθη του κρύβει ένα θεϊκό θαύμα. Ούτε όταν στενοχωρείται απογοητεύεται μέσα στην Εκκλησία, ούτε όταν χαίρεται ταράσσεται από το μικρό και άτακτο φρόνημα. Και η λύπη και η χαρά διακονούν λειτουργικά. Είναι εξ ίσου Ιερατικές, έχουν την ίδια σεμνή εμφάνιση και αποστολή γιατί και οι δύο μπορούν να οδηγήσουν τον πιστό στην παράκληση της Βασιλείας.

Ανασταίνονται βαθιές και άγνωστες δυνατότητες που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος. Συγκεντρώνονται τα πάντα στην <<ψυχή>> του την πυρακτωμένη πνοή ζωής που ενεφύσησε από τα σπλάχνα του ο Θεός. Δεν στηριζόμαστε σε σχήματα σαθρά, δεν τρεφόμαστε από θνητή τροφή <<ουχί ειδόμεθα τροφή φθοράς>> (Άγιος Ιγνάτιος Β.Ε.Π. 2,276).

Δεν παλεύομαι με το σχετικό και εφήμερο. Δεν ελπίζουμε τίποτε από το πρόσκαιρο, δεν μιλάμε τη γλώσσα τη Βαβέλ. Δεν μπαίνουμε μέσα στην κόλαση της ειδωλολατρίας, στη Βασιλεία του σκότους του χωρισμού της απάτης. Εκεί οι λατρεύοντες και οι λατρευόμενοι <<οφθαλμούς έχουσι και ουκ όψονται, ώτα έχουσι και ουκ ενωτισθήσονται>> (Ψαλμ. 134 16-17).

Μυστικά και άφραστα ο πιστός ο βαπτισμένος, ο λειτουργημένος εγεύθει κάτι άλλο και ησύχασε και ανεπαύθει. Μέσα στην Ορθόδοξη Θεία Λειτουργία έχουμε την αποκάλυψη των δύο αληθειών. Πόσο ο Θεός είναι αόρατος, ακατάληπτος και πόσο είναι κοντά μας, μέσα μας. Πάντα μένει ως Θεός και άνθρωπος δίπλα μας και μέσα μας. Και ως Θεός και ως άνθρωπος εις τον απρόσιτο θρόνο του Πατρός. Αυτό εκφράζει η ευχή <<Πρόσχες Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Θεός ημών εξ Αγίου Σου Κατοικητηρίου και από θρόνου δόξης της Βασιλείας Σου και έλθε εις το αγιάσαι ημάς, ο άνω τω Πατρί συγκαθήμενος και ώδε ημίν αοράτως συνών>>. Απευθύνεται ο λειτουργός εις τον Ιησούν, τον συγκαθήμενον τω Πατρί εις τον θρόνο της δόξης της Βασιλείας Του.

Είναι τόσο κοντά τώρα ο Θεός της δόξης. Είναι τόσο οικεία, ομογενής η ατμόσφαιρα που βασιλεύει μέσα στην λειτουργική καθαγιασμένη πραγματικότητα με τον κόσμο της δόξης της Βασιλείας Του, το μακρινό, το <<άνω>>. Και είναι τόσο κοντά αυτός ο απρόσιτος κόσμος, ώστε συνυπάρχει με το δικό μας. Ενώνονται, γίνονται ένα γι’ αυτό τόσο απλά μιλούμε για τα τόσα μεγάλα και τόσο χαμηλόφωνα (μυστικώς) απευθυνόμενα εις τον Θεόν τον <<άνω>>>.

Συγχρόνως ο Χριστός είναι μακριά μας. Είναι <<ο ώδε αόρατος συνών>> δεν υπάρχει κοσμικά, δεν τον βλέπουμε σαρκικά με τα βιολογικά μας μάτια και συναισθήματα. Ούτε διακρίνεται με τη λάμψη των κεριών, του ηλίου ή της ευφυΐας μας. Αόρατος, άγνωστος και ασύλληπτος μένει σ’ όλα αυτά τα κτιστά στοιχεία. Μέσα στη Θεία Λειτουργία βρίσκεται αληθώς ο Κύριος ως Θεάνθρωπος. Και οι πιστοί βαπτισμένοι και λειτουργημένοι βρίσκονται αψευδώς εν Αυτώ.

3

Όταν η ευχή αναφέρει ότι <<αόρατος>> μεταξύ μας, μας διαβεβαιώνει ότι <<ορατός>> υπάρχει αλλά με το φως της χάριτος του Αγίου Πνεύματος και για τις καινές αισθήσεις της πίστεως (ψυχικές και σωματικές). Ο Κύριος υπάρχει πραγματικά <<ενυποστάτως ορώμενος>> παρηγορώντας τα έγκατα μας και σώζοντας τη φύση μας ολόκληρη με την <<άυλον Θείαν έλλαμψιν και χάριν την ορώμενην αοράτως και νοουμένην αγνώστως>> (Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς). Και όχι <<εκδειματούμενος φασμάσιν αισθητοίς>> (ευχή μικρού Αγιασμού) τη φθαρτή και βιολογική μας ύπαρξη.

Ο πιστός εβρισκόμενος μέσα στη Θεία Λειτουργία έχει ξεπεράσει τον κόσμο της φθοράς. Ζει και σκιρτά διαστελλόμενα πέρα από την απειλή του χρόνου, έξω από την φυλακή του χώρου. Ενώ αυτά υπάρχουν (χώρος και χρόνος), ο άνθρωπος τρέφεται μυστικά από το <<κεκρυμμένο μάννα>> από μια άλλη πραγματικότητα προγενέστερη του χρόνου και ανώτερη του χώρου. Και όταν αυτά πάψουν να υπάρχουν, το ίδιο ο άνθρωπος μπορεί να ζει και θα ζει. Κατεβαίνοντας από το όρος της λειτουργικής εμπειρίας της μετοχής του στο όντως ον κυκλοφορεί διαφορετικά ο άνθρωπος μέσα στη κτίση.

Στρατεύεται διαφορετικά μέσα στο χρόνο. Είναι δυναμική παρουσία ως κόκκος συνάπεως για τη μαρτυρία της Βασιλείας. Όλοι ίσως έρθουμε αντιμέτωποι με τη θλίψη τη μεγάλη. Δεν θα μας κυριεύσει ο θάνατος αν έχουμε ζήσει τα προαναφερόμενα γιατί θα έχουμε βαπτιστεί <<εν τω θανάτω>> και θα έχουν μεταβεί στη ζωή. <<Ούτοι είναι οι ερχόμενοι εκ της θλίψεως της μεγάλης και έπλυναν τας στολάς αυτών και ελεύκαναν αυτάς εν τω αίματι του Αρνίου. Δια τούτο είναι ενώπιον του θρόνου του Θεού και λατρεύουσιν αυτόν ημέρα και νύκτα εν τω ναώ αυτού. Και ο καθήμενος επί θρόνου θέλει κατασκηνώσει επ΄αυτούς>> (Αποκ. 7-14).

Όλοι περιμένουμε την ευλογία των λειτουργημένων μορφών. Αυτών που η ύπαρξη θα σκιρτά λέγοντας <<είδομεν το φως το αληθινόν, ελάβομεν πνεύμα επουράνιον, έβρομεν πίστιν αληθή αδιαίρετον Τριάδα προσκυνούντες αυτή γαρ ημάς έσωσεν>>.

Η Θεία Λειτουργία κάνει να λειτουργεί ο οργανισμός του σύμπαντος κόσμου τριαδικά. Βάζει σε λειτουργία τριαδική τη σύμπασα φύση. Ο λειτουργημένος άνθρωπος έχει μια εσωτερική όραση του κόσμου. Παρακολουθεί ένα συντελεστή αμετάβλητο που αποτελείται από τα μεταβαλλόμενα στοιχεία ορώμενα τριαδικώς. Μια τέτοια γραφή αδιάβαστη για το μη λειτουργημένο άνθρωπο είναι και η Ορθόδοξη Εικονογραφία. Άλλο είναι θρησκευτικός πίνακας και άλλο λειτουργική εικόνα. Το ένα δημιούργημα μιας καλλιτεχνικής ιδιοφυίας, το άλλο βλαστός και απαύγασμα της λειτουργικής ζωής. Το ένα είναι εκ του κόσμου τούτου, μιλά γι’ αυτόν τον κόσμο και σ’ αφήνει α’ αυτόν τον κόσμο.

Το άλλο σου φέρνει ένα μήνυμα απλό, ήρεμο, ζωοφόρο, άνωθεν κατερχόμενο. Σου μιλά για κάτι που ξεπέρασε το χθες και το σήμερα, το εδώ και το εκεί, το δικό μου και το δικό σου. Απευθύνεται στην καθολική φύση του ανθρώπου και τη δίψα του για κάτι το επείκινα. Μιλά άφωνα μια αει ζωή και άτρεπτη πραγματικότις που μέσα σ’ όλη τη διακριτικότητα της σιωπής ανασταίνει ήρεμα κάτι βαθύ που ενοποιεί τα πάντα στον άνθρωπο. Η ίδια Θεϊκή δύναμη που ανέστησε το Χριστό εκ του τάφου και <<μοχλοί συνετρίβησαν, εθλάσθησαν πύλαι, μνήματα ηνοίχθησαν, νεκροί ανίσταντο>> (Απόστιχα εσπερινού Μ. Παρασκευής).

Αυτή η ίδια βασιλεύει, κυβερνά και συντρίβει τα δεσμά στην εν Χριστώ ζωή του πιστού και τον εικονογραφικό κόσμο της Εκκλησίας. Το ίδιο Πνεύμα δοκιμάζει κάθε εφήμερο φαινομενικό που μας χωρίζει από τη ζωή. Κάθε σχήμα που θέλει να μας κρύψει τον ασχημάτιστο, απρόσιτο και ανείκαστο. Μεταμορφώνεται ο κοσμικός χώρος. Δεν υπάρχει προοπτική που τοποθετεί τον άνθρωπο εξωτερικό θεατή. Ο πιστός, ο προσκυνητής είναι κεκλιμένος του Γάμου. Βρίσκεται μέσα, βλέπει όλο τον κόσμο έσωθεν. Η ιστορία ερμηνεύεται διαφορετικά, δεν είναι τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας περασμένα και κλειστά αλλά παρόντα και ενεργά.

Μας αγκαλιάζουν, μας σώζουν.

4

Στην εικόνα δεν έχουμε μια ουδέτερη ιστορική πιστότητα, αλλά μια δυναμική λειτουργική μεταστοιχείωση. Στην εικονογραφία τα γεγονότα της Σωτηρίας δεν ερμηνεύονται ιστορικώς. Αλλά μυσταγωγούνται και ενσωματώνονται λειτουργικώς. Αλληλοπεριχωρούνται, γίνονται μαρτυρία της <<άλλης βιοτής>> που διέρρηξε τους όρους της φθοράς. Μας καλούν προς εστίασιν πνευματικήν Τώρα εδώ και τούτο είναι το παρήγορο για τους πιστούς εν παντί τόπο και καιρό.

Δεν έκλεισε ο Μυστικός Δείπνος. Δεν πέρασε ο διορισμός της Πεντηκοστής. Ο Απόστολος Παύλος αν και δεν ήταν <<ο ιστορικός>> εκεί μέσα στην εικόνα παρουσιάζεται πρώτος. Και οι πιστοί κάθε μέρα στη λειτουργία τολμούν και παρακαλούν τον Κύριο <<Του δείπνου Σου του μυστικού σήμερον Υιέ Θεού κοινωνόν με παράλαβες. Δεν γνωρίζουν τον Κύριο και τους Αγίους Του με αναπολήσεις και ιστορικές αναδρομές. Υπάρχει για τους πιστούς η Θεία Λειτουργία, Η Αγία Εικόνα.

Βαπτιζόμενοι μέσα στη χάρη της καινής κτίσεως, μπαίνοντας μέσα στον εικονογραφικό και λειτουργικό κόσμο, βρίσκουν ζωντανούς τον Κύριο και τους Αγίους, έρχονται σε άμεση επαφή και κοινωνία ζωής. Ψάλλουν μετά των μακαρίων πνευμάτων τον επινίκιο ύμνο. Προσφέρουν τη λατρεία υπέρ των Προπατόρων, Πατέρων, Πατριαρχών, Προφητών. Αυτό που ενώνει τα πρόσωπα και τα πράγματα στο λειτουργικό και εικονογραφικό κόσμο δεν είναι η σωματική αίσθηση και χρονική γειτνίαση (πράγματα ανεπαρκή και ανυπόστατα), αλλά ο τριαδικός εκκλησιασμός, η ενότητα της πίστεως και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος.

Η Εικόνα μια μαρτυρία της λειτουργικής ζωής και της θείας ενότητος. Δεν είναι δημιουργία και αυτοσχεδιασμός μεγαλοφυΐας. Δεν υπηρετεί απλώς καλλιτεχνικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει για τον κόσμο της εικόνας η απόσταση του χώρου, ούτε η παρέλευση του χρόνου. Δεν εκφράζεται ο κατακερματισμός του παρόντος αιώνος αλλά η ενοποιούσα δύναμη της Λειτουργίας.

Μέσα στην κοσμογονική αλλαγή της εικόνας βασιλεύει η απόλυτη αταραξία και πολιτεύεται γαλήνια η ζωή. Μέσα σ’ ένα συντριμμό όπου τα πάντα τα παλαιά παρήλθαν δια μιας, με μια θεϊκή βιαιότητα, πνέει η αύρα του πνεύματος, επιπολεύει η κατάπαυση του Παρακλήτου. Βρίσκεται ο αληθής σαβατισμός που καταγλυκαίνει τον πόνο και χορταίνει τον πόθο της ζωής.

Βρισκόμαστε στην κατάσταση την επείκινα της δοκιμασίας. Στην όγδοη ημέρα, στο χώρο του Παραδείσου, Εικόνα του Σώματος του Χριστού φέρει τους τύπους των ήλων και αυτό είναι άτρωτο.

Βρισκόμαστε μέσα στην μυστική πείρα και ολοζώντανη ισορροπία των Αγίων. Τη <<νηφάλια μέθη>>, τον οργασμό της ζωής που σφύζει μέσα στην απέραντη και ακύμαντη αταραξία. Ακούμε την <<ακαταπαύστοις στόμασιν και ασιγήτοις δοξολογίας>> άφωνη ένεση του Θεού. Το ήθος του Ορθόδοξου Αγίου και η έκφραση της Ορθοδόξου αγιογραφίας είναι ομογενής. Ταπείνωση και μεγαλείο. Κοχλασμός ζωής μέσα σε μια εξωτερική ακινησία <<κεκρυμμένον κάλος>>. Τίποτε δεν καγχάζει επιπόλαια πληγώνοντας το θλιμμένο. Τίποτε δεν στυγνάζει απαρήγορα φέρνοντας το θάνατο. Η νίκη είναι βεβαιότις και τα πάντα εκφράζονται με τη γαλήνη και την ιλαρότητα της κατανύξεως που δαμάζει το άγριο και ζωοποιεί το θνητό.

Αυτή η Αγία Μέθη και νηφάλιος γαλήνη πλάθει με φιλάνθρωπο δέος το αρχιτεκτόνημα του ναού, καταγράφει όλες τις εσωτερικές επιφάνειες με τις νωπογραφίες τις άδυτες και άκτιστες ανταύγειες της Μεταμορφώσεως. <<Ο βλέπων Ιερώς όψεται την ενοειδή και μια συμπόνειαν>>.

5

Υπάρχει η ενότις της πίστεως και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος μέσα σ’ όλο τούτο τον κόσμο που ζει, προσεύχεται, κτίζει, ζωγραφίζει, ψάλλει. Τα πάντα είναι ελεύθερα και συμφιλιωμένα, αδελφωμένα και ομογενή. Το ήθος της πνευματικής ζωής, η εικονογραφική έκφραση, η αρχιτεκτονική διαγωγή , το υμνογραφικό ύφος είναι συνταιριασμένα, <<συντεταγμένα και συναριθμούμενα>>. Συνάδουν εν αρμονία καθένα με το δικό του όργανο και υλικό τον τρισάγιο ύμνο. Καμία ταραχή του παρόντος αιώνος δεν υπάρχει ενώ όλη η κτίση είναι παρούσα συνυφασμένη με την αφθαρσία και καταγλυκασμένη με το φως.

<<Των τω λόγω αγιάζοντων τα χείλη ει τα τους ακροατάς δια του λόγου είδοτων τε και κηρυσόντων ως αγιάζεται μεν ομοίως δια των σεπτών εικόνων το όματα των ορώντων ανάγεται δε δι αυτών ο νους προς Θεογνωσίαν ώσπερ και δια των Θείων ναών και των Ιερών σκευών και των άλλων κειμηλίων – Αιώνια η μνήμη>> (Από συνοδό Ορθοδόξων Ιεραρχών).

Οι ίδιοι ήχοι θα εκφράσουν τον πόνο και το πάθος της Μεγάλης Εβδομάδας και τη χαρά της Αναστάσεως και της Πεντηκοστής. Με την ίδια Ιερατική φυσιογνωμία θα παρουσιασθούν στην Αγιογραφία οι Άγιοι και οι δήμιοι των μαρτύρων. Τίποτε δεν άδει παράφωνα. Η λύπη μέσα στο λειτουργικό χώρο δεν καταλήγει στην αντίθετο απογοήτευση, ούτε εκφράζεται με την ξιπασμένη έπαρση η χαρά. Τα πάντα συγκεράννυνται με την παρήγορη ελπίδα, το Παράκλητον Πνεύμα.

Η χαρμολύπη Βασιλεύει μέσα στην περίοδο του Τριωδίου της μετάνοιας και η ίδια συντετριμμένη στάση σεβάσμια και ιερατικά θα λάμψει από το φως της Αναστάσεως από τη νίκη του Θεανθρώπου. Το χαροποιόν πένθος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και η σταυροαναστάσιμη χαρά του Πεντηκοσταρίου βρίσκονται αδελφωμένα μέσα στην υπερέχουσα πάντα νουν ειρήνην του Πνεύματος. Δια του οποίου φτάνει στον κόσμο και βαπτίζει τα πάντα η ανταύγεια του ανέσπερου τρισηλίου φέγγους. <<Να απεκδυθείτε τον παλαιόν άνθρωπον τον κατά την πρότερον διαγωγήν τον φθειρόμενον κατά τας απατηλάς επιθυμίας και να ανανεόνησθε εις το πνεύμα του νου σας. Και να ενδυθήτε το νέον άνθρωπον τον κτισθέντα κατά Θεόν εν δικαιοσύνη και οσιοτη της αληθείας>> (Εφες. 22-24). Ζεις στην Ορθόδοξο αγιότητα και ορίζεις το ορθόδοξο ήθος. Με άλλο άκτιστο φως φωτίζονται τα πάντα και με άλλες πνευματικές αισθήσεις βλέπουν τα πάντα οι πιστοί.

Το φως της εικόνας δεν είναι του παρόντος αιώνος. Δεν έρχεται απ’ έξω να φωτίσει παροδικά. Μέσα απ’ αυτή την ίδια την εικόνα, τα πρόσωπα των Αγίων και τη μεταμορφωμένη κτίση προέρχεται γαλήνιο αναπαύων και ιλαρόν ένα φως άκτιστο και ανέσπερο σαν χάρη και δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Δεν είναι πιο φωτεινές οι εικόνες που παριστάνουν γεγονότα που έγιναν τη μέρα από τις άλλες που μας παρουσιάζουν γεγονότα που έγιναν τη νύχτα. Δεν είναι πιο σκοτεινός ο Μυστικός Δείπνος η προσευχή στη Γεσθημανή από τον Κύριο με τη Σαμαρείτιδα στο φρέαρ του Ιακώβ. Την Ανάσταση ή την Πεντηκοστή δεν είναι η μέρα που φωτίζει ούτε η νύκτα που σκοτίζει το γεγονός της εικόνος. Εδώ σιγά πάσα σάρξ βροτεία κανένα στοιχείο ή γεγονός του κτιστού κόσμου δεν αυθαδιάζει, δεν δρα κοσμικά, δεν <<πρωτοβουλεί>> αλλά διακονεί συνεσταλμένα και ιερατικά, πάσχων την όθνειαν αλλοίωσιν της Μεταμορφώσεως.

Ούτε την ημέρα έχει ανάγκη η εικόνα, ούτε τη νύκτα φοβάται. Η νύκτα και η μέρα έχουν ανάγκη από τη μεταμορφωτική δύναμη και χάρη της εικόνας. Γι’ αυτό παρίστανται μ’ ένα σύμβολο (ήλιος ή σελήνη) μέσα στον εικονογραφικό κόσμο και ενώ η εικόνα δεν έχει τίποτα ανάγκη, δεν περιφρονεί συνάμα και τίποτε. Όλα ευλογούνται αγαλλιούν και σκιρτούν μέσα εδώ. Τα πάντα πεπλήρωνται ακτίστου φωτός.

6

Εκφράσεις αυτής της ήρεμης νίκης του ανέσπερου φωτός είναι το ότι η εικόνα είναι ξένη από τις θεατρικές φωτοσκιάσεις και τους παροδικούς εντυπωσιασμούς με την αναπαράσταση φυσικής μέρας και νύκτας. Εδώ βρισκόμαστε έξω και πάνω από την ταραχή αυτών των εναλλαγών όπως το καύμα του ηλίου και της σελήνης.

Βρισκόμαστε στην αίθρια του καινού ουρανού και της γης έξω από το κτιστό φως και τον κλειστό χώρο. Γι’ αυτό και τα γεγονότα που έλαβαν χώρα σε σπίτι μέσα, πάντα εικονίζονται έξω ξεχειλίζοντας τη χάρη της Σωτηρίας σ’ όλο τον κόσμο, σκορπώντας το φως σ’ όλα τα έθνη. Πρόκειται για την ουράνιο Ιερουσαλήμ την άνωθεν κατερχόμενην η οποία <<ου χρείαν έχει του ηλίου ουδέ της σελήνης ίνα φανώσι αυτή η γαρ δόξα του Θεού εφώτισεν αυτήν και ο λύχνος αύτης το άρνιον. Και περιπατούσι τα έθνη δια του φωτός αυτής>> (Αποκ. 21-23-24). Η εικόνα είναι φως που φωτίζει και οδηγεί και είτε είναι μέρα είτε νύκτα τη βλέπεις παρήγορα καθαρά.

Είτε έχεις ανοιχτά είτε κλειστά τα μάτια, δεν χάνεις την πνευματική εμπειρία και θεωρία του ακτίστου φωτός <<Τότε και η νυξ και η ημέρα εν έσται>> (Άββας Ισαάκ) και την εικόνα δεν τη χάνεις από μπροστά σου είτε είσαι χαρούμενος είτε λυπημένος γεμίζεις παράκληση από αυτή. Είτε ζεις είτε πεθαίνεις, η χάρη της υπάρχει και σε κρατά βρεφοπρεπώς στην άφθορη ζωή. Είναι η ζωή μας. Αυτή υπάρχει έξω και πάνω από τα πάθη και τις αδυναμίες μας και μας μεταγγίζει την γαλήνη, το φως του Αναστάντος. Είναι η νέα στήλη πυρός που οδηγεί στο νέο Ισραήλ,στη γη της Επαγγελίας. Είναι αστήρ νεολαμπής που φέρει στο Βασιλέα της ειρήνης.

Δόξα τω χορηγούντι τω ηλίω την φαύσιν. Δόξα το φως δίδοντι τη σελήνη και άστροις.

Η συνέχεια στο επόμενο.